Xiirtalukaay

Jóge Wikipedia.
Xeeti xiirtalukaay yu wuute

Xiirtalukaay ab jumtukaayub mbëj la buy jur ab toolu bijjaakon su dawaanu mbëj jaaree ci biiram, muy dawaan bu wéy walla bu safaanu. Xiirtalu gi mooy kemu jëmm giy tax nuy man a natt dayoob man gi xiirtalukaay gi man a xiirtaloo. Ci xiirtalukaay gu xalaat kàttanu mbëj gi muy jël daf koy rënk ci toolu bijjaakon bi muy jóox. Su nekke nak ci xiirtalukaay gu dëgg, di lees defare ak ag lëmës gu ag wëñu wommatukaay, faww nu bàyyiwaale xel ci wàll wu kàttanu mbëj wiy yàqu, wi dul soppiku kàttanu bijjaakon, di doon liy jur tàngoor ci biiram.

Xiirtalukaay yi doon nañu ay jumtukaayu mbëj yu bari ci xeeti Wuutuloxo yu mbëj walla yu mbëjfeppal yees leen di jëfandikoo, yenn ci ñoom doxalukaay yu mbëj yeek soppalikaay yi, ci biir ndombo yu mbëj yu dawaan bu safaanu.

Defaram[Soppisoppi gongikuwaay bi]

Xiirtalukaay bu mbegewe

Bokkaani (li bokk doon ko) ab xiirtalukaay ag lëmës la gees defar ak ag wëñu mbéll, naka-jekk përëm lay doon, gu ñu lal lenn lu tàcc luy ber (ab berukaayu mbëj), mooy tax ba lëmës-lëmës yi duñu laalante. Ngir yokk xiirtalu gi, lëmës gi ci ab dogub weñ (di saal bi) lañu koy defe. weñ gi faww mu am senniinu bijjaakon gu kawe, di li nuy wax ni benn jumtukaay bi di nangoo bijjaakon jàll ko.

Kàttan[Soppisoppi gongikuwaay bi]

Kàttan gi rënku ci xiirtalukaay bi (ñu koy natt ciy Joule) dafay yam ak dayoob liggéey bees soxla ngir am dawaan biy wal ci biiram ak itam ngir jur toolu bijjaakon bi, ba tax:

  • I mooy dawaan biy wal ci xiirtalukaay bi;
  • L di xiirtalu gi;
  • E mooy kàttan gi rënku ci xiirtalukaay bi.
  • W di liggéey bi

Nataal[Soppisoppi gongikuwaay bi]

Nataali xiirtalukaay yu ndombo yees móol


Xeeti saali bijjaakon yu wuute yu ay xiirtalukaay(nataal yees defareek ab nosukaay). Ci saal bi lañuy lëmës wëñug mbéll gi dawaan biy jur toolu bijjaakon bi di jaar.

Bokktekki[Soppisoppi gongikuwaay bi]

  • Taxañ

Lëkkalekaay yu biir[Soppisoppi gongikuwaay bi]