Poson
Poson Kayit bi ñuy raññee poson bi ñu duppe (Estewaad
Estewaad) moy poson bi ñu jëfëndikoo ci ndoorteeli pomp mi ba 20 fàn ak juroom ci wéeru Ut Sax yi ko tax a jog mooy yii lékk tontòor yi ak doomi sàpp yi te ñu gën ci raññe (Eliyotis, Eyariyas), Diparopsis walla yiy lekk xòb yi (Espodoptera)
Nii la ñu koy jëfëndikoo :
Bidoq (Estewaad) mooy pomp ñeenti buumu sàpp
Su dee ñaari buum la ñuy pomp :
Jëlal ndox mu set sotti ko ci bidoq bu mag bi ba mu diggu doomu
Poson bi nekk ci bidoq bi jël ci génn wàll gi (xoolal fi ñu ko màndargale) sotti ko ci bidoq bu mag bi
Yëngalal bu baax njaxas mi bala ngay feccali bidon bu mag bi. Njaaxas juroomi liitar la wara doon. Boo bu nàtt mooy pomp buumu sàpp.
Su dee bénn buum la ñuy pomp
Sottil ndox bi ci ñeenteelu xaaju bidoq bu magg bi ;
Jëlal nak ñeenteelu xaaju bidoq poson bi (baayil sa xel ci màndarga bi koy wone). Yengalal bu baax njaaxas bi balaa ngay dolli ndox ba ci xaaju bidoq bu magg bi. Boo bu nàtt mooy pomp buumu sàpp.
Ak poson bi ñu duppe Estewaad, diggante pomp ak pomp 10 fànn ak ñeent la
Na ka la poson bi di xeexee ak sax yi
Ñaari ba ñeenti waxtu gannaaw ba nga pompee, sax yi dootuñu mën a yënngetu te dootuñu
lékk itam. La cay tegu mooy ñu dee.
Noonu muy def sax yi nak du ko def xaaritu baykat bi yi demee ni yàmb yi ak meelentaan yi
Kayit bi ñuy raññe poson bi ñu duppe Tiriyoonf
Tiriyoonf moom la ñuy jëfëndikoo ngir aar sàpp mi li ko dooree ci 20 fànn ak juroom mbénn ba ca njeexteel pomp mi.
Sax yi ko taxa jóg mooy yiy lekk tontòor yi ak doomi sàpp mi te ñu gënn ci raññee Eliyotis, Eariyas, Diparopsis walla yiy lekk xòb yi (Espodoptera). Mën na xeex itam Piisroq ak weññ yu weex yi (Bemisiya)
Naka la ñuy jëfëndinkoo Tiriyoonf
Bidoq Tiriyoonf moom la ñuy pompee fukk i buum ak juroom bénn (maanam ñeenti ektaar)
Su dee ñaari buum la ñuy pomp
Duyàl bidoq bu magg bi ba mu fees ak ndox mu set
Xaajal bidoq poson bi juroom ñet xaaj. Jëlal bénn xaaj sotti ko ci bidoq bu mag bi. (Ngiir yombalal natt gi, jëlal nattukaay bu mag bi bi ñuy duppe doset, tëyéko ak so loxo ndey jòor te sotti ci poson bi ba mu egg ci ñennteelu rëd bi). Yëngalal bu baax njaxas mi bala ngay feccali bidoq bu mag bi ak ndox (njaxas mi juroomi liitar la wara doon)
Boo bu natt mooy pomp ñaari buum
Su dee bénn buum la ñuy pomp
Duyàl bidoq bu mag bi ak ndox mu set ba mu diggi doomu
Xaajal poson bi fukki xaaj ak juroom mbénn. Jëlal bénn xaaj sotti ko ci bidoq bu mag bi. (Ngiir yombalal natt gi, jëlal nattukay bu mag bi ñuy duppe doset, tëyeko ak sa loxo ndey jòor te sotti ci poson bi ba mu egg ci ñaareelu red bi). Yëngalal bu baax njaxas mi bala ngay dolli ndox ba ci xaaju bidoq bu mag bi (foofu mooy mengoo ak ñaari liitar ak génnwall) . Boo bu nàtt mooy pomp buumu sàpp.
Ak poson bi ñu duppe Tiriyoonf, diggante pomp ak pomp 10 fànn la
Naka la poson bi di xeexe ak sax yi