Diiwaan yu Bennoo wuute gi ci sumb yi
m r2.7.3) (Robot: Adding kab; modifying ie, new, sa, wuu |
m Bot: Migrating 250 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q30 (translate me) |
||
| Rëdd 44 : | Rëdd 44 : | ||
[[Wàll:Diwaan-yu-bennoo| ]] |
[[Wàll:Diwaan-yu-bennoo| ]] |
||
[[ab:Америка Еиду Аштатқәа]] |
|||
[[ace:Amirika Carékat]] |
|||
[[af:Verenigde State van Amerika]] |
|||
[[als:USA]] |
|||
[[am:አሜሪካ]] |
|||
[[an:Estatos Unitos]] |
|||
[[ang:Ȝeānedu Rīcu American]] |
|||
[[ar:الولايات المتحدة]] |
|||
[[arc:ܐܘܚܕܢܐ ܡܚܝܕܐ]] |
|||
[[arz:امريكا]] |
|||
[[as:আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্ৰ]] |
|||
[[ast:Estaos Xuníos d'América]] |
|||
[[av:Америкалъул Цолъарал Штатал]] |
|||
[[ay:Istadus Unidus]] |
|||
[[az:Amerika Birləşmiş Ştatları]] |
|||
[[ba:Америка Ҡушма Штаттары]] |
|||
[[bar:Vaeinigte Staatn]] |
|||
[[bat-smg:JAV]] |
|||
[[bcl:Estados Unidos]] |
|||
[[be:Злучаныя Штаты Амерыкі]] |
|||
[[be-x-old:Злучаныя Штаты Амэрыкі]] |
|||
[[bg:Съединени американски щати]] |
|||
[[bi:Yunaeted Stet blong Amerika]] |
|||
[[bm:Amerika ka Kelenyalen Jamanaw]] |
|||
[[bn:মার্কিন যুক্তরাষ্ট্র]] |
|||
[[bo:ཨ་མེ་རི་ཁ་རྒྱལ་ཕྲན་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཁབ།]] |
|||
[[bpy:তিলপারাষ্ট্র]] |
|||
[[br:Stadoù-Unanet Amerika]] |
|||
[[bs:Sjedinjene Američke Države]] |
|||
[[bxr:Амеэрикын Нэгэдэһэн Улас]] |
|||
[[ca:Estats Units d'Amèrica]] |
|||
[[cbk-zam:Estados Unidos de America]] |
|||
[[cdo:Mī-guók]] |
|||
[[ce:Ӏамерикан ХӀоьттина Мехкаш]] |
|||
[[ceb:Estados Unidos]] |
|||
[[chr:ᏌᏊᎢᏳᎾᎵᏍᏔᏅᏍᎦᏚᎩ ᎾᎿ ᎠᎺᏰᏟ]] |
|||
[[chy:United States]] |
|||
[[ckb:ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا]] |
|||
[[co:Stati Uniti d'America]] |
|||
[[crh:Amerika Qoşma Ştatları]] |
|||
[[cs:Spojené státy americké]] |
|||
[[csb:Zjednóné Kraje Americzi]] |
|||
[[cu:Амєрїканьскꙑ Ѥдьнѥнꙑ Дрьжавꙑ]] |
|||
[[cv:Америкăри Пĕрлешӳллĕ Штатсем]] |
|||
[[cy:Unol Daleithiau America]] |
|||
[[da:USA]] |
|||
[[de:Vereinigte Staaten]] |
|||
[[diq:Dewletê Amerikayê Yewbiyayey]] |
|||
[[dsb:Zjadnośone staty Ameriki]] |
|||
[[dv:އެމެރިކާ]] |
|||
[[dz:ཡུ་ནའིཊེཊ་སི་ཊེས]] |
|||
[[ee:United States]] |
|||
[[el:Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής]] |
|||
[[eml:Stat Unî]] |
|||
[[en:United States]] |
|||
[[eo:Usono]] |
|||
[[es:Estados Unidos]] |
|||
[[et:Ameerika Ühendriigid]] |
|||
[[eu:Ameriketako Estatu Batuak]] |
|||
[[ext:Estaus Unius]] |
|||
[[fa:ایالات متحده آمریکا]] |
|||
[[ff:Dowlaaji Dentuɗi]] |
|||
[[fi:Yhdysvallat]] |
|||
[[fiu-vro:Ameeriga Ütisriigiq]] |
|||
[[fo:USA]] |
|||
[[fr:États-Unis]] |
|||
[[frp:Ètats-Unis d’Amèrica]] |
|||
[[frr:Feriind Stoote foon Ameerikaa]] |
[[frr:Feriind Stoote foon Ameerikaa]] |
||
[[fur:Stâts Unîts di Americhe]] |
|||
[[fy:Feriene Steaten]] |
|||
[[ga:Stáit Aontaithe Mheiriceá]] |
|||
[[gag:Amerika Birleşik Devletläri]] |
|||
[[gan:美國]] |
|||
[[gd:Na Stàitean Aonaichte]] |
|||
[[gl:Estados Unidos de América - United States of America]] |
|||
[[glk:آمریکا]] |
|||
[[gn:Tetã peteĩ reko Amérikagua]] |
|||
[[got:𐌱𐌰𐌽𐌳𐌰𐍂𐌴𐌹𐌺𐌾𐌰]] |
|||
[[gu:સંયુક્ત રાજ્ય અમેરિકા]] |
|||
[[gv:Steatyn Unnaneysit America]] |
|||
[[ha:Amurika]] |
|||
[[hak:Mî-koet]] |
|||
[[haw:‘Amelika Hui Pū ‘ia]] |
|||
[[he:ארצות הברית]] |
|||
[[hi:संयुक्त राज्य अमेरिका]] |
|||
[[hif:United States]] |
|||
[[hr:Sjedinjene Američke Države]] |
|||
[[hsb:Zjednoćene staty Ameriki]] |
|||
[[ht:Etazini]] |
|||
[[hu:Amerikai Egyesült Államok]] |
|||
[[hy:Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ]] |
|||
[[ia:Statos Unite de America]] |
|||
[[id:Amerika Serikat]] |
|||
[[ie:Unit States de America]] |
[[ie:Unit States de America]] |
||
[[ig:Njikota Obodo Amerika]] |
|||
[[ik:United States of America]] |
|||
[[ilo:Estados Unidos iti Amerika]] |
|||
[[io:Usa]] |
|||
[[is:Bandaríkin]] |
|||
[[it:Stati Uniti d'America]] |
|||
[[iu:ᐊᒥᐊᓕᑲ]] |
|||
[[ja:アメリカ合衆国]] |
|||
[[jbo:mergu'e]] |
|||
[[jv:Amérika Sarékat]] |
|||
[[ka:ამერიკის შეერთებული შტატები]] |
|||
[[kaa:Amerika Qurama Shtatları]] |
|||
[[kab:Iwunak Yedduklen]] |
|||
[[kbd:Америкэ Штат Зэгуэт]] |
|||
[[ki:United States]] |
|||
[[kk:Америка Құрама Штаттары]] |
|||
[[kl:Naalagaaffeqatigiit]] |
|||
[[km:សហរដ្ឋអាមេរិក]] |
|||
[[kn:ಅಮೇರಿಕ ಸಂಯುಕ್ತ ಸಂಸ್ಥಾನ]] |
|||
[[ko:미국]] |
|||
[[koi:Америкаись Ӧтлаасьӧм Штаттэз]] |
|||
[[krc:Американы Бирлешген Штатлары]] |
|||
[[ksh:Vereenichde Staate van Amerika]] |
|||
[[ku:Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê]] |
|||
[[kv:Америкаса Ӧтувтчӧм Штатъяс]] |
|||
[[kw:Statys Unys]] |
|||
[[ky:Америка Кошмо Штаттары]] |
|||
[[la:Civitates Foederatae Americae]] |
|||
[[lad:Estatos Unitos d'Amerika]] |
|||
[[lb:Vereenegt Staate vun Amerika]] |
|||
[[lbe:Американал ЦачӀунхьу Штатру]] |
|||
[[lez:Америкадин Садхьанвай Штатар]] |
|||
[[lg:Amereka]] |
|||
[[li:Vereinegde State van Amerika]] |
[[li:Vereinegde State van Amerika]] |
||
[[lij:Stati Unïi d'America]] |
|||
[[lmo:Stat Ünì d'America]] |
|||
[[ln:Lisangá lya Ameríka]] |
|||
[[lt:Jungtinės Amerikos Valstijos]] |
|||
[[ltg:Amerikys Saškierstuos Vaļsteibys]] |
|||
[[lv:Amerikas Savienotās Valstis]] |
|||
[[map-bms:Amerika Serikat]] |
|||
[[mdf:Америконь Соткс]] |
|||
[[mg:Etazonia]] |
|||
[[mhr:АУШ]] |
|||
[[mi:Hononga-o-Amerika]] |
|||
[[mk:Соединети Американски Држави]] |
|||
[[ml:അമേരിക്കൻ ഐക്യനാടുകൾ]] |
|||
[[mn:Америкийн Нэгдсэн Улс]] |
|||
[[mr:अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने]] |
|||
[[mrj:Америкын Ушымы Штатвлӓжӹ]] |
|||
[[ms:Amerika Syarikat]] |
|||
[[mt:Stati Uniti tal-Amerika]] |
|||
[[mwl:Stados Ounidos de la América]] |
|||
[[my:အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]] |
|||
[[myv:Американь Вейтьсэндявкс Штаттнэ]] |
|||
[[mzn:متحده ایالات آمریکا]] |
|||
[[na:Eben Merika]] |
|||
[[nah:Tlacetilīlli Tlahtohcāyōtl Ixachitlān]] |
|||
[[nap:State Aunite d'Amereca]] |
|||
[[nds:USA]] |
|||
[[nds-nl:Verienigde Staoten van Amerika]] |
|||
[[ne:संयुक्त राज्य अमेरिका]] |
|||
[[new:संयुक्त राज्य अमेरिका]] |
[[new:संयुक्त राज्य अमेरिका]] |
||
[[nl:Verenigde Staten]] |
|||
[[nn:USA]] |
|||
[[no:USA]] |
|||
[[nov:Unionati States de Amerika]] |
|||
[[nrm:Êtats Unnis d'Améthique]] |
|||
[[nso:United States of America]] |
|||
[[nv:Wááshindoon Bikéyah Ałhidadiidzooígíí]] |
|||
[[oc:Estats Units d'America]] |
|||
[[om:USA]] |
|||
[[or:ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା]] |
|||
[[os:Америкæйы Иугонд Штаттæ]] |
|||
[[pa:ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਅਮਰੀਕਾ]] |
|||
[[pag:United States]] |
[[pag:United States]] |
||
[[pam:Estados Unidos]] |
|||
[[pap:Estadonan Uni di Merka]] |
|||
[[pcd:États-Unis Anmérikes]] |
|||
[[pdc:Amerikaa]] |
|||
[[pfl:Verainischde Schdaade vun Ameriga]] |
|||
[[pih:Yunitid Staits]] |
|||
[[pl:Stany Zjednoczone]] |
|||
[[pms:Stat Unì d'América]] |
|||
[[pnb:امریکہ]] |
|||
[[ps:د امریکا متحده ایالات]] |
|||
[[pt:Estados Unidos]] |
|||
[[qu:Hukllachasqa Amirika Suyukuna]] |
|||
[[rm:Stadis Unids]] |
|||
[[rn:Leta z’Unze Ubumwe za Amerika]] |
|||
[[ro:Statele Unite ale Americii]] |
|||
[[roa-rup:Vãsãliili Diadunu ali Americhia]] |
|||
[[roa-tara:Statère Aunìte d'Americhe]] |
|||
[[ru:Соединённые Штаты Америки]] |
|||
[[rue:Споєны Штаты Америцькы]] |
|||
[[rw:Leta Zunze Ubumwe z’Amerika]] |
|||
[[sa:संयुक्तानि राज्यानि]] |
|||
[[sah:Америка Холбоһуктаах Штааттара]] |
|||
[[sc:Istados Unidos de Amèrica]] |
|||
[[scn:Stati Uniti]] |
|||
[[sco:Unitit States]] |
|||
[[sd:آمريڪا]] |
|||
[[se:Amerihká ovttastuvvan stáhtat]] |
|||
[[sg:ÂKödörö-ôko tî Amerîka]] |
|||
[[sh:Sjedinjene Američke Države]] |
|||
[[si:ඇමරිකානු එක්සත් ජනපදය]] |
|||
[[simple:United States]] |
|||
[[sk:Spojené štáty]] |
|||
[[sl:Združene države Amerike]] |
|||
[[sm:Iunaite Sitete o Amerika]] |
|||
[[sn:United States of America]] |
|||
[[so:Mareykanka]] |
|||
[[sq:Shtetet e Bashkuara të Amerikës]] |
|||
[[sr:Сједињене Америчке Државе]] |
|||
[[srn:Kondre Makandrameki]] |
|||
[[ss:IMelika (live)]] |
|||
[[stq:Fereende Stoaten fon Amerikoa]] |
|||
[[su:Amérika Sarikat]] |
|||
[[sv:USA]] |
|||
[[sw:Marekani]] |
|||
[[szl:Zjednoczůne Sztaty]] |
|||
[[ta:அமெரிக்க ஐக்கிய நாடு]] |
|||
[[te:అమెరికా సంయుక్త రాష్ట్రాలు]] |
|||
[[tet:Estadu Naklibur Sira Amérika Nian]] |
|||
[[tg:Иёлоти Муттаҳидаи Амрико]] |
|||
[[th:สหรัฐอเมริกา]] |
|||
[[tk:Amerikanyň Birleşen Ştatlary]] |
|||
[[tl:Estados Unidos]] |
|||
[[tn:USA]] |
|||
[[to:Puleʻanga fakatahataha ʻAmelika]] |
|||
[[tpi:Ol Yunaitet Stet]] |
|||
[[tr:Amerika Birleşik Devletleri]] |
|||
[[ts:United States]] |
|||
[[tt:Америка Кушма Штатлары]] |
|||
[[tw:USA]] |
|||
[[ty:Fenua Marite]] |
|||
[[udm:Америкалэн Огазеяськем Штатъёсыз]] |
|||
[[ug:ئامېرىكا قوشما شىتاتلىرى]] |
|||
[[uk:Сполучені Штати Америки]] |
|||
[[ur:ریاستہائے متحدہ امریکہ]] |
|||
[[uz:Amerika Qoʻshma Shtatlari]] |
|||
[[vec:Stati Unii de ła Mèrica]] |
|||
[[vep:Amerikan Ühtenzoittud Valdkundad]] |
|||
[[vi:Hoa Kỳ]] |
|||
[[vls:Verênigde Stoaten van Amerika]] |
|||
[[vo:Lamerikän]] |
|||
[[wa:Estats Unis]] |
|||
[[war:Estados Unidos]] |
|||
[[wuu:美国]] |
|||
[[xal:Америкин Ниицәтә Орн Нутгуд]] |
|||
[[xh:IYunayithedi Steyitsi]] |
|||
[[xmf:ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფი]] |
|||
[[yi:פאראייניקטע שטאטן פון אמעריקע]] |
|||
[[yo:Àwọn Ìpínlẹ̀ Aṣọ̀kan Amẹ́ríkà]] |
|||
[[za:Meijgoz]] |
|||
[[zea:Vereênigde Staeten]] |
|||
[[zh:美国]] |
|||
[[zh-classical:美國]] |
|||
[[zh-min-nan:Bí-kok]] |
|||
[[zh-yue:美國]] |
|||
[[zu:IMelika]] |
|||
Sumb bu 7 Maars 2013 à 19:11
| Diiwaan yu Bennoo | |||||
| |||||
.svg) Barabu Diiwaan yu Bennoo ci Rooj | |||||
| Dayo | 9 629 048 km2 | ||||
| Gox | |||||
| Way-dëkk | 305 683 227 nit | ||||
| Fattaay | 31 nit/km2 | ||||
| Xeetu nguur - Njiitu Réew - Njiitu Jëwriñ |
- Barack Obama - | ||||
| Tembte - Bawoo - Taariix |
|||||
| Péy ak rëddi - Tus-wu-gaar - Tus-wu-taxaw |
Waasington, DC | ||||
| Làkku nguur-gi | wu-angalteer | ||||
| Koppar | Dolaaru aamirig (USD) | ||||
| Turu aji-dëkk | Amirik-Amirik -Sa-Amirik | ||||
| Telefon | |||||
| |||||
.svg)
Diiwaan-yu-Bennoo, walla Diiwaan-yu-Bennoo yu Aamerig ci anam gu gudd am réew la mu séddaliku ci juroom-fukki diwaan, ñent-fukk ak juroom-ñett yi ñoo taqaloo te féete ci diggante Mbàmbulaanug Atlas ak Gu-Dal gi, penku ba sowwu, Kanadaa moo féete bëj-gànnaar, Meksik nekk ci bëj-saalumam. Alaskaa ci la bokk donte taqu ci, mi ngi nekk ci sowwu Kanadaa. Hawaii moom mi ngi ci diggu mbàmbulaan Gu-Dal gi. Réew mi am na fukk ak ñenti diiwaan yu tasaaroo ci géeju karayib yi ak Gu-Dal gi. Péeyam mooy Washington.
Diiwaan-yu-Bennoo yi ci 2008, 302 ciy miliyoŋ ciy way-dëkk lañu amoon, loolu tax muy ñetteelu réew mi ëppi nit ci àdduna bi, ci ginnaawu Siin ak End. Réyaayam toll ci 9,4 junni km², di ñeenteel ci àdduna bi, ci ginnaawu Riisi, Kanadaa ak Siin. Gàddaay gi bari na fa lool, ba tax muy réew mi ëppi xeet yu jaxasoo ci Suuf si. Koom-koomam mooy bi gën a woomle ci àdduna bi, te moo am njuddéef mu ñumm mu biirum réew (NJ.Ñ.B) mi ëpp ci àdduna bi.
Tur wi
Turu Réew mi Thomas Paine moo ko tànnoon ci bés bi ñuy am seenug temb ci 4 sulet 1776. Woowiin wu gàtt wi, wi ñuy faral di jëfandikoo ci sunuy waxtaan, ci njàngale mi ak ci lonkoyoon yi, mooy «Diwaan-yu-Bennoo» (ci wu-angalteer di United States, ñu tënk ko ci US). Wu gudd wi ñu koy faral di jëfandikoo ci këyiti nguur gi «Diwaan-yu-Bennoo yu Aamerig».
Taariix
Jamono njëkk-kolomboo (Laataa 1492)
Ci Alaskaa lañu gise jeexiti nit ki fa njëkk a teew, ci weti 20 000 at nj.j, ci tefesu atlas ci wetu 13000 at nj.j. Nit ñi njëkk a dëkk ci réew mi ñoo nga bàyyikoo ca Goxub Asi, jaare woon ko ca xat-xatu Bering. Ci ginnaaw bi la fa waa-tugal yi ñëw.
Jamonoy canc (1492-1775)
Christophe Colomb moo wuññi goxub Aamerig ci 1492, at ma ca topp mu nemmeeku barab bi nekk Poortorikoo tay jii. Ci XVIu xarnu la réewi Tugal ya fa ëppoon doole doon seet ay jàlluwaay ci bëj-gànnaar-sowwu ak ay am-am, ci seeni tukki ci topp tefesu Atlas gi ñu dem ba taxawal fa ay sancu yu sax. Ci bëj-saalum waa-espaañ yi sos fa seenub sancu duppee ko Espaañ-gu-Bees, di amal ay tukki-gëstu ci biir réew mi. Ci bëj-gànnaar-sowwu waa-riisi yi sanc fa ci li topp tefesu Mbàmbulaanu Gu-Dal gi. Ci la tubaab yi tàmbalee yaxantu ak askan yi fa cosaanoo.
Ci diggante XVIIu ak XVIIIu xarnu, ndànk ndànk, la fukk ak juroom-ñetti sancu waa-angalteer taxaw ci tefesu penku gi, Lii mooy maamu Diwaan-yu-Bennoo yi. Waa-fraa yi nemmeeku pegu Misisipi dal di fay sos Luisiyaan
Ngir xóotal yëral foofu: Taariixu Aamerig